Świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielane są bezpłatnie osobom ubezpieczonym. Osoby nieubezpieczone mogą skorzystać z porady lekarza za dodatkową opłatą.
Osoby ubezpieczone w NFZ mają prawo wyboru lekarza, a także pielęgniarki i położnej POZ poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji. Przy wyborze nie obowiązuje rejonizacja, nie trzeba zatem korzystać z usług placówki medycznej położonej najbliżej miejsca zamieszkania.
W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia podczas pobytu poza miejscem zamieszkania (np. na urlopie, w delegacji lub podczas wizyty u rodziny), ubezpieczony ma prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych u innego (niż wybrany w deklaracji) świadczeniodawcy POZ mającego podpisaną umowę z NFZ.